• Zdrowie psychiczne nastolatków - jak wspierać młodych w codziennych wyzwaniach

    • Okres dorastania to czas intensywnych i dynamicznych zmian. Młodzi ludzie zmagają się wtedy z budowaniem własnej tożsamości, potrzebą akceptacji, naciskiem szkolnym, pierwszymi relacjami romantycznymi oraz z oczekiwaniami ze strony dorosłych. Wszystkie te elementy nakładają się na siebie, tworząc środowisko, w którym łatwo o przeciążenie emocjonalne. W efekcie coraz częściej zarówno rodzice, jak i specjaliści zwracają uwagę na rosnącą liczbę nastolatków doświadczających obniżonego nastroju, stresu, lęku, samotności czy braku motywacji.

      Dlaczego nastolatki są tak wrażliwe na stres?

      Mózg młodego człowieka znajduje się w fazie intensywnego rozwoju. Ośrodki odpowiedzialne za emocje dojrzewają szybciej niż te, które kontrolują impulsy czy pomagają podejmować racjonalne decyzje. Z tego powodu nastolatki mogą reagować gwałtowniej, mocniej przeżywać trudności i potrzebować więcej wsparcia, niż mogłoby się wydawać.

      Dodatkowo młodzież często mierzy się z:
      •    presją szkolną i lękiem przed porażką,
      •    porównywaniem się z innymi, zwłaszcza w mediach społecznościowych,
      •    poczuciem braku zrozumienia ze strony dorosłych,
      •    zmianami w ciele i myśleniu,
      •    trudnościami w relacjach rówieśniczych,
      •    obawą o przyszłość.

      Wszystko to sprawia, że zdrowie psychiczne nastolatków wymaga szczególnej troski i uważności ze strony otoczenia.
      Sygnały, które powinny zwrócić uwagę rodziców i opiekunów

      Nie każde gorsze samopoczucie oznacza poważny problem, ale istnieją zachowania, które warto monitorować. Do najczęściej obserwowanych sygnałów należą:
      •    nagłe wycofanie z kontaktów - unikanie przyjaciół, rodziny,
      •    gwałtowne zmiany nastroju i częste wybuchy złości,
      •    spadek motywacji do nauki i aktywności, które wcześniej sprawiały radość,
      •    problemy ze snem, zmęczenie, bóle brzucha lub głowy bez powodu,
      •    poczucie bezsensu, niskie poczucie własnej wartości,
      •    rezygnacja z dbania o siebie, izolowanie się w pokoju,
      •    komentarze dotyczące braku energii, przytłoczenia, bezradności.

      Wczesna reakcja dorosłych - spokojna rozmowa, okazanie zrozumienia i propozycja wspólnego poszukiwania pomocy - może znacząco zmniejszyć ryzyko pogłębiania się trudności.


      Jak wspierać nastolatków na co dzień?

      Najskuteczniejsze wsparcie nie musi wymagać specjalistycznych narzędzi. Najważniejsze są drobne gesty, które nastolatek odbierze jako dowód, że jego emocje są ważne:
      1. Rozmawiaj, zamiast oceniać.
      Dzieci i młodzież potrzebują dorosłych, którzy słuchają bez pośpiechu i bez natychmiastowych rad.
      2. Interesuj się codziennością dziecka.
      Pytaj o szkołę, relacje, hobby. Wspieraj w trudnościach, ale też doceniaj wysiłki.
      3. Buduj bezpieczną przestrzeń.
      Nastolatek musi wiedzieć, że może przyjść z każdym problemem, nawet tym trudnym czy wstydliwym.
      4. Dbaj o równowagę między nauką a odpoczynkiem.
      Dorosłym łatwo zapomnieć, jak intensywny bywa szkolny dzień. Daj dziecku prawo do regeneracji.
      5. Ograniczaj nadmierną presję.
      Wysokie wymagania mogą motywować, ale ich nadmiar prowadzi do lęku i poczucia porażki.
      6. Wspieraj zdrowe nawyki.

      Sen, ruch, kontakt z rówieśnikami, ograniczenie czasu przy telefonie to fundamenty dobrego samopoczucia.
      Kiedy warto sięgnąć po pomoc specjalisty?

      Skorzystanie z pomocy psychologa lub pedagoga szkolnego nie jest oznaką słabości wręcz przeciwnie, to dowód odpowiedzialności i troski. Warto rozważyć konsultację, gdy:
      •    trudności utrzymują się przez dłuższy czas,
      •    zaczynają wpływać na naukę lub relacje,
      •    dziecko mówi o braku sensu, odczuwa silny lęk lub niepokój,
      •    rodzic ma poczucie bezradności i nie wie, jak pomóc.

      W szkole dostępna jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna, z której uczniowie mogą korzystać bezpłatnie i w pełnej poufności. Psycholog jest tu po to, aby wspierać i wspólnie szukać rozwiązań.

      Dlaczego rozmowa ma tak duże znaczenie?
      Nastolatki często podkreślają, że najbardziej brakuje im czasu i uwagi dorosłych. Krótka rozmowa, zainteresowanie, wspólna chwila po szkole te drobiazgi budują poczucie bezpieczeństwa i pomagają młodym ludziom radzić sobie z emocjami.

      Warto pamiętać, że zdrowie psychiczne nie jest czymś stałym zmienia się wraz z sytuacją życiową, doświadczeniami, poziomem stresu. Dlatego tak istotne jest regularne „sprawdzanie nastroju” dziecka, okazywanie wsparcia i tworzenie atmosfery, w której proszenie o pomoc jest czymś naturalnym.